W dużym skrócie
PRAWA STRON W POSTEPOWANIU ADMINISTRACYJNYM
Strona w postępowaniu administracyjnym jest każda osoba, której interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo która ze względu na swój interes prawny lub obowiązek zada od organu wykonania określonej czynności.
Strona postępowania można się stać:
*
poprzez samodzielne zadanie wszczęcia postępowania administracyjnego,
*
gdy wszczęto postępowanie z urzędu,
*
gdy postępowanie zostało wszczęte przez inną osobe, ale dotyczy naszych interesów.
Podstawowe uprawnienia przysługujące stronie w postępowaniu administracyjnym:
1.
Prawo do aktywnego udziału na każdym etapie postępowania.
2.
Prawo do obejrzenia akt sprawy w każdym momencie oraz sporzadzania z nich notatek i odpisów.
3.
Prawo do uwierzytelniania przez organ sporzadzonych przez strony odpisów z akt lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów.
4.
Prawo wypowiedzenia opinii na temat calego materialu dowodowego zebranego w sprawie, a takze mozliwosc zglaszania wniosków dowodowych, np. dokumentów, swiadków.
5.
Prawo udzialu we wszystkich czynnosciach dowodowych, zadawania pytan swiadkom, bieglym i stronom oraz skladania wyjasnien. Organ administracji ma obowiazek zawiadomic strone o miejscu i terminie przeprowadzania dowodu, np. kiedy bedzie przeprowadzal wizje lokalna.
6.
Prawo do zwrotu kosztów osobistego stawiennictwa, jesli postepowanie zostalo wszczete z urzedu albo strona zostala bez swojej winy blednie wezwana do stawienia sie.
DORECZENIE
Doreczenie pism i dokumentów stanowi bardzo wazna czynnosc w postepowaniu administracyjnym. Od daty doreczenia liczy sie terminy procesowe do wniesienia odwolania czy zazalenia. Przedmiotem doreczen sa pisma, przez które nalezy rozumiec, wszelkiego rodzaju wezwania, zawiadomienia, wydawane w formie pisemnej decyzje i postanowienia, a takze inne dokumenty, z którymi strona powinna byc zaznajomiona. Pisma moga byc doreczane przez: poczte za pokwitowaniem, pracowników organu administracji publicznej lub przez inne upowaznione osoby i organy. Musimy podpisac oswiadczenie, ze je otrzymalismy. W przypadku, gdy nie ma nas w domu, to pismo moze, ale nie musi, odebrac w naszym imieniu dorosly domownik lub nawet sasiad, jezeli zobowiaze sie nam je przekazac. Jezeli pismo odbiera sasiad lub dozorca, osoba doreczajaca musi umiescic w skrzynce lub na drzwiach mieszkania zawiadomienie o tym fakcie. Jesli jednak nie ma w domu nikogo, to listonosz powinien pozostawic informacje, tzw. awizo, ze list taki jest na poczcie. Tam pismo bedzie czekalo na odbiór 7 dni. Jezeli wiedzac o przesylce, nie odbierzemy listu w terminie, to organ uzna, ze po uplywie tego okresu decyzja zostala doreczona i od tego momentu beda biegly terminy, np. odwolania.
Szczególny przypadek doreczenia wystepuje, gdy adresat odmawia przyjecia pisma. Wówczas zwraca sie je nadawcy z adnotacja o odmowie przyjecia i wlacza do akt sprawy. Uznaje sie wtedy, ze pismo zostalo doreczone w dniu odmowy jego przyjecia. Takze doreczenie pisma w trakcie postepowania administracyjnego na nasz nieaktualny adres powoduje uznanie go za doreczone, jezeli wczesniej nie zawiadomilismy organu o zmianie adresu.
OBLICZANIE TERMINÓW
*
Jezeli termin jest okreslony w dniach, to przy jego obliczaniu nie uwzglednia sie dnia, w którym nastapilo zdarzenie, np. dnia, w którym doreczono decyzje. Za koniec terminu uwaza sie uplyniecie ostatniego z wyznaczonej liczby dni, np. doreczono pismo 10 stycznia - mamy 14 dni na odwolanie - termin uplynie 24 stycznia o godz. 24.00.
*
Terminy oznaczone w tygodniach koncza sie z uplywem tego dnia w ostatnim tygodniu, który nazwa odpowiada dniu poczatkowemu, np. jezeli doreczono postanowienie we wtorek i w ciagu dwóch tygodni mamy dokonac jakiejs czynnosci, to termin uplynie za dwa tygodnie we wtorek, o godz. 24.00.
*
Terminy okreslone w miesiacach koncza sie wraz z uplywem tego dnia w miesiacu, który odpowiada dniu, od którego liczymy termin, a jezeli nie ma takiego dnia w tym miesiacu – konczy sie on z uplywem ostatniego dnia miesiaca, np. termin miesieczny od 30 stycznia uplynie 28 lub 29 lutego.
*
Jezeli koniec terminu przypada na dzien wolny od pracy, to za ostatni dzien terminu uwaza sie najblizszy dzien powszedni. Jednakze zdaniem Naczelnego Sadu Administracyjnego (NSA) wolne soboty nie sa dniami wolnymi w rozumieniu tego przepisu.
Termin uwaza sie za zachowany, jezeli przed jego uplywem nadano pismo na poczcie albo zlozono w polskim urzedzie konsularnym, a takze jezeli przed jego uplywem zolnierz zlozyl pismo w dowództwie jednostki wojskowej, czlonek zalogi statku morskiego zlozyl je kapitanowi statku, a osoba pozbawiona wolnosci – w administracji zakladu karnego.
W niektórych przypadkach, w których termin zostal przekroczony, istnieje mozliwosc jego przywrócenia (art. 58 kpa). W takiej sytuacji osoba, która go przekroczyla, musi zwrócic sie do wlasciwego organu w ciagu 7 dni od dnia ustapienia przyczyny uchybienia z wnioskiem o przywrócenie terminu. Prosbe nalezy umotywowac poprzez uprawdopodobnienie, ze uchybienie nastapilo bez jej winy. Uprawdopodobnienie oznacza, ze nie trzeba tego faktu udowadniac. Wystarczy podac przekonujace fakty na poparcie swojego wniosku. Jednoczesnie z wnioskiem nalezy dopelnic czynnosc, dla której minal termin, np. jezeli nie zlozono odwolania w terminie, to razem z wnioskiem o przywrócenie terminu trzeba to odwolanie zlozyc.
GDY ORGAN ADMINISTRACJI NIC NIE ROBI W NASZEJ SPRAWIE
Czasem zdarzyc sie moze sytuacja, w której przewidziany termin (w zasadzie jest to miesiac, a przy sprawach szczególnie skomplikowanych dwa miesiace) zalatwienia okreslonej sprawy administracyjnej uplywa, a sprawa nie zostala zalatwiona, czyli organ administracji nie wydal zadnego rozstrzygniecia. W takim wypadku urzednik prowadzacy postepowanie zobowiazany jest poinformowac strone o niemozliwosci zalatwienia sprawy w terminie i tego przyczynach oraz powinien wskazac nowy termin dla zalatwienia tej sprawy. Jest on wyznaczany dowolnie, a ograniczony jest jedynie ogólna zasada, ze postepowanie administracyjne powinno sie szybko zakonczyc.
Strona moze jednak zlozyc zazalenie do organu wyzszej instancji. Organ ten, jezeli uzna zazalenie za uzasadnione, wyznacza nowy termin dla zalatwienia sprawy (niestety równiez dowolnie). Jezeli i ten termin nie zostanie dotrzymany, to stronie przysluguje skarga do NSA. Sad moze:
*
orzec w sprawie co do istoty na podstawie stanu faktycznego i prawnego przedstawionego w skardze, jezeli nie budzi on uzasadnionych watpliwosci, a organ w wyznaczonym terminie nie nadesle odpowiedzi na skarge wraz z aktami sprawy;
*
uwzglednic skarge i zobowiazac organ do wydania decyzji, postanowienia lub wykonania innych czynnosci;
*
nalozyc grzywne na organ, który nie wypelnil powyzszego orzeczenia sadowego lub zastosowac inny, przyslugujacy mu srodek przymusu.
GDY JESTESMY NIEZADOWOLENI Z DECYZJI LUB POSTANOWIENIA
Odwolanie
Odwolanie to sprawdzenie przez organ wyzszej instancji, czy w danej sprawie zostalo podjete wlasciwe rozstrzygniecie. Odwolanie moze wniesc strona postepowania, jezeli brala udzial w postepowaniu oraz jezeli nie brala w nim udzialu, choc powinna.
Odwolanie wnosi sie w terminie 14 dni od dnia doreczenia decyzji. Nie musi ono miec zadnej konkretnej, okreslonej w przepisach formy i powinno zawierac:
*
wskazanie osoby, która je sklada – jej imie, nazwisko i adres;
*
wskazanie zadania – czego strona domaga sie od organu, np. zmiany lub uchylenia decyzji. Do wniesienia odwolania wystarczajacym powodem jest to, ze jestesmy niezadowoleni z tresci decyzji;
*
podpis wnoszacego odwolanie.
Odwolanie mozna wniesc pisemnie, telegraficznie, faksem, a takze ustnie do protokolu. O tym, czy zlozone pismo jest odwolaniem, czy nie, decyduje nie naglówek, lecz jego tresc. Odwolanie adresuje sie do organu II instancji, jednak wnosi do organu, który decyzje wydal. Wniesienie odwolania wstrzymuje wykonanie decyzji. Strona, która zlozyla odwolanie, ma prawo je cofnac, az do chwili wydania decyzji przez organ odwolawczy (moze on jednak sie temu sprzeciwic).
Od decyzji wydanej w I instancji przez centralne organy administracji panstwowej, np. ministrów, prezesów urzedów centralnych oraz samorzadowe kolegia odwolawcze przysluguje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Jest on bardzo zblizony do odwolania z ta róznica, ze rozpatruje go ponownie ten sam organ, który decyzje wydal (nie ma nad nim bowiem organu przelozonego).
Nie mozna wniesc odwolania, jezeli: ● wyczerpano juz tok instancji - decyzje wydal organ II instancji; ● decyzja nie podlega zaskarzeniu - jest ostateczna na mocy szczególnego przepisu prawa; ● decyzji jeszcze nie wydano lub nie zostala jeszcze stronie doreczona; ● organ wydal inne rozstrzygniecie niz decyzja; ● odwolanie wnosi osoba, która nie ma do tego prawa, np. nie jest strona w tej sprawie; ● zlozono je po uplywie terminu.
Organ odwolawczy nie moze wydac decyzji, która jest mniej korzystna dla strony. Zasada ta jest jednak ograniczona, jezeli odwolanie zlozylo wiecej stron i maja one sprzeczne interesy lub, gdy decyzja organu I instancji narusza prawo badz interes spoleczny.
Zazalenie
Zazalenie jest odwolaniem skladanym od postanowien. Zazalenie mozna wniesc, jezeli:
*
kodeks postepowania administracyjnego na to zezwala, co oznacza, ze nie od kazdego postanowienia moze zostac wniesione zazalenie - o takiej mozliwosci zostaniemy poinformowani w postanowieniu;
*
postanowienie to nie bylo juz wczesniej zaskarzone zazaleniem – zazalenie przysluguje tylko raz;
*
nie uplynal jeszcze termin 7 dni od chwili doreczenia postanowienia.
Zazalenie moze wniesc adresat postanowienia, a wiec osoba, której dotyczy rozstrzygniecie. Moze nim byc strona postepowania, ale równiez np. swiadek, biegly, organizacja spoleczna czy prokurator. Wniesienie zazalenia nie musi miec zadnej konkretnej, okreslonej w przepisach formy i tak, jak odwolanie musi spelniac jedynie wymogi stawiane podaniom.
Do wniesienia zazalenia wystarczajacym powodem jest to, ze adresat jest niezadowolony z tresci postanowienia. Wniesienie zazalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia. Wynika z niego, ze to, co postanowil organ w tresci postanowienia jest wykonywane, a równoczesnie sprawa zazaleniowa toczy sie przed organem II instancji.
ZASWIADCZENIA
Zaswiadczenie nie zmienia sytuacji prawnej danej osoby, a potwierdza jedynie istnienie okreslonych faktów czy danego stanu prawnego. Zaswiadczenia wydaje sie na zadanie osoby, która sie o nie ubiega lub gdy przepis prawa tego wymaga (art. 217 kpa).
Zaswiadczenie nalezy wydac „bez zbednej zwloki”, jednak nie pózniej niz w ciagu 7 dni. Jezeli organ odmówi wydania zaswiadczenia, to musi wydac postanowienie, na które mozna zlozyc zazalenie.
Wydania zaswiadczenia mozna zadac tyle razy, ilekroc jest to obywatelowi potrzebne, wymaga tego od niego sytuacja badz urzednicy. Natomiast urzednik, zadajac od obywatela przedstawienia zaswiadczenia, musi wskazac odpowiedni przepis prawa, który upowaznia go do tego zadania, w innym wypadku nie moze sie tego domagac (art. 220 kpa).
SKARGI I WNIOSKI
Przedmiotem skargi moze byc w szczególnosci zaniedbanie lub nienalezyte wykonywanie zadan przez wlasciwe organy, lub ich pracowników, naruszenie praworzadnosci, lub interesów skarzacych, a takze przewlekle albo biurokratyczne zalatwianie spraw. Skarge oraz wniosek wniesc moze kazdy (równiez organizacja spoleczna) w interesie wlasnym, innych osób (tylko za ich zgoda) oraz w interesie publicznym. Jest ona wolna od oplat i moze zostac zlozona w dowolnej formie – pisemnej, ustnej do protokolu.
Organy panstwowe oraz organy samorzadu terytorialnego maja obowiazek przyjmowac obywateli w sprawach skarg i wniosków. Powinno sie to odbywac nie rzadziej, niz raz w tygodniu, a takze przynajmniej raz w tygodniu po godzinach pracy. Organ ma obowiazek rozpatrzenia skargi i zawiadomienia osoby wnoszacej o sposobie jej zalatwienia.
Skarga powinna zostac zalatwiona „bez zbednej zwloki” nie pózniej niz w ciagu miesiaca. Jezeli jednak skarge wniesli: poslowie, senatorowie czy radni, to nalezy ja rozpatrzyc w terminie 14 dni. Jesli terminy te zostana przekroczone, zastosowanie maja przepisy o bezczynnosci administracji.
Natomiast przedmiotem wniosku moga byc w szczególnosci: sprawy ulepszenia organizacji, wzmocnienia praworzadnosci, usprawnienia pracy i zapobiegania naduzyciom, ochrony wlasnosci, lepszego zaspokajania potrzeb ludnosci. Wnioski rozpatruje sie analogicznie do skarg. Jezeli wnioskodawca jest niezadowolony ze sposobu, w jaki jego wniosek zalatwiono, moze wniesc skarge. Skarge mozna wniesc równiez wówczas, jezeli wniosek nie zostanie rozpatrzony w terminie.
SKARGA DO NACZELNEGO SADU ADMINISTRACYJNEGO
Naczelny Sad Administracyjny (NSA) jest organem, do kompetencji którego nalezy sprawdzanie prawidlowosci orzeczen wydanych przez organy administracji. NSA dziala w Warszawie i osrodkach zamiejscowych, Bialymstoku, Gdansku, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Lodzi, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie i Wroclawiu.
NSA orzeka m.in. w sprawach skarg na:
*
decyzje administracyjne wydane przez organy administracji publicznej,
*
postanowienia wydane w postepowaniu administracyjnym, na które przysluguje zazalenie, które koncza postepowanie albo rozstrzygaja sprawe co do istoty,
*
postanowienia w postepowaniu egzekucyjnym i zabezpieczajacym, na które sluzy zazalenie,
*
inne akty niz powyzsze, które wydaly organy administracji i, które dotycza przyznania, stwierdzenia lub uznania uprawnienia lub obowiazków wynikajacych z przepisów prawa,
*
uchwaly organów jednostek samorzadu terytorialnego, które stanowia przepisy prawa miejscowego,
*
bezczynnosc organów, jezeli powinny one wydac decyzje lub postanowienie w sprawie.
Skarga
Aby wszczac postepowanie przed NSA, nalezy wniesc skarge. Moze to zrobic kazdy, kto ma w tym interes prawny, a wiec w szczególnosci strona postepowania administracyjnego, a takze Rzecznik Praw Obywatelskich i prokurator. Zanim wniesie sie skarge do sadu, nalezy wyczerpac wszelkie srodki odwolawcze przeciwko zaskarzonemu rozstrzygnieciu. Jezeli przepisy nie przewiduja srodków odwolawczych w danej sprawie, nalezy zwrócic sie do organu z wezwaniem do usuniecia naruszenia prawa.
Prawo do wniesienia skargi jest ograniczone terminem. Strona ma na to 30 dni od chwili doreczenia rozstrzygniecia, natomiast prokurator i Rzecznik Praw Obywatelskich 6 miesiecy. Jezeli z waznych powodów termin zostal uchybiony, sad na wniosek strony moze go przywrócic. Skarge wnosi sie bezposrednio do wlasciwego osrodka NSA.
Skarga powinna zawierac (art. 37 ustawy o NSA):
*
oznaczenie skarzacego - imie, nazwisko, miejsce zamieszkania lub siedzibe,
*
wskazanie zaskarzonej decyzji, postanowienia lub innego aktu badz czynnosci, czyli orzeczenia, które skarzymy,
*
oznaczenie organu, którego dzialania lub bezczynnosci skarga dotyczy,
*
okreslenie, jakie prawo badz interes prawny zostaly naruszone,
*
podpis osoby wnoszacej skarge. Jezeli wnosi ja pelnomocnik – jego podpis oraz dolaczone pelnomocnictwo.
Aby wniesiona skarga byla skuteczna, trzeba uiscic wpis. Sad nie podejmie zadnej czynnosci, jezeli od pisma nie uiszczono oplaty.
Skutki skargi
Samo wniesienie skargi nie powoduje wstrzymania wykonania aktu, jednakze sad na wniosek strony lub z urzedu moze wydac postanowienie wstrzymujace to wykonanie. Jezeli jednak w terminie 30 dni organ nie przeslal sadowi odpowiedzi na skarge i akt sprawy, wstrzymanie nastepuje z mocy prawa.
Sad nie jest zwiazany granicami skargi, co oznacza, ze moze orzec równiez w kwestiach nie podniesionych przez skarzacego. Nie moze on jednak orzec na niekorzysc skarzacego, chyba ze stwierdzi takie naruszenie prawa, które powoduje stwierdzenie niewaznosci decyzji lub postanowienia.
Mozliwe orzeczenia sadu:
1.
Sad odrzuci skarge, jezeli wniesiono ja po uplywie terminu i nie ulegl on przywróceniu lub z innych przyczyn skarga jest niedopuszczalna, np. zlozyl ja podmiot bez uprawnien; NSA nie jest wlasciwy w sprawie; nie wyczerpano srodków odwolawczych; nie uiszczono wpisu; toczy sie postepowanie w celu zmiany, uchylenia lub stwierdzenia niewaznosci decyzji.
2.
Sad oddali skarge, jezeli byla ona bezzasadna.
3.
Uwzglednienie skargi nastepuje, jezeli sad uzna ja za zasadna. Nastepuje wtedy uchylenie decyzji lub postanowienia w calosci lub czesci.
Jezeli NSA uchyli zaskarzona decyzje i organ ponownie rozpatrujac sprawe umorzy postepowanie lub tez sad stwierdzi niewaznosc aktu, to stronie, która poniosla szkode, sluzy odszkodowanie od organu, który wydal decyzje. Odszkodowanie przysluguje równiez, jezeli organ nie wykona orzeczenia NSA.
Zaloguj
FAQ
Szukaj
Cześć. Moim skromnym zdaniem, mozna spróbować w rozporzadzeniach wykonawczych ograniczyć zakres możliwych protestów ekologów np. " jeśli inwestycja nie zmienia lub nie pogorsza istniejącego (zastanego?) stanu rzeczy dla przyrody oraz stosunków wodnych, protestów "eko" nie bierze sie pod uwagę w rozprawie wodno-prawnej. Zreszta tezy tej mozna bronic przed sądem myślę .